Rock, blues ve jazz tarzında okuduğu ilahileri bir albümde toplayan Hicret'in farklı bir hayat hikâyesi var. Yıllarca barlarda şarkı söylemiş. Yeni Melek Gösteri Merkezi'nin müzik direktörlüğünü yapmış. Daha sonra İslam'ı yaşamaya karar vermiş. Geçtiğimiz günlerde 'Yunus Gibi' isimli bir albüm çıkaran Hicret, uzun süredir tartışılan bir konuyu tekrar alevlendirdi: "Rock, rap, jazz ya da blues tarzı ilahi olur mu?"

İlahileri rocklasak da mı söylesek?

Rock ilahi, blues ilahi, jazz ilahi, arabesk ilahi, rap ilahi, hip-hop ilahi... Bir zamanlar sadece ney ve tambur kullanılarak tekkelerde okunan ilahiler artık her tarzda çalınıp söylenmeye başlandı. 1990'lı yıllarda ismine 'yeşil-pop' denen müzik tarzıyla birlikte ilahiler ve ezgiler Batı tarzı enstrümanlarla tanıştı. O yıllarda ezgi ve ilahi söyleyerek çok popüler olan isimlerin pek çoğu bugün yok. Onların yerine ilahileri rock ya da hip-hop tarzıyla yeniden yorumlayan gruplar var. Hem de sayıları o kadar çok fazla ki. Grup Endişe, Grup Dem, Umut Zen, İhsan Gündoğdu, Kör Talih, Hicret, Grup Dorian... İlahileri elektrogitarla buluşturan ve Batı tarzı müzikle yorumlayan ünlü isimler de oldu. Mesela Cem Karaca. Karaca'nın 'Allah Yar' adlı eseri tam da rock ilahi tarzında söylenmiş bir parça. Manevî değerleri rock tarzı müzikle buluşturmak için Barış Manço, Ersen ve Dadaşlar da büyük gayret gösterdi. Selçuk Küpçük'ün rock ilahi tarzında söylediği Nurullah Genç'e ait Yağmur adlı şiir ise çok beğenildi. İlahileri özellikle gençlerin dinleyebileceği bir formata sokan ve büyük bir çıkış yakalayan Sami Yusuf, rock, jazz ya da blues ilahi söylemek isteyenlere örnek oldu. Kasetleri binlerce satan Sami Yusuf'u genç dinleyiciler çok sevdi.

Grup Dem, rock tarzı müzikle çıkış yaptı. İlk oldukları için çok kişi tarafından "İlahilerin ruhuna aykırı işler yapıyorsunuz." diye eleştirildi, tepki aldı. Eleştirilere kulak asmayan grup şimdi dördüncü albümünü çıkarmak için kolları sıvamış. 'Allahu Allah' adlı parçasıyla bir anda popüler olan Umut Zen, yaptığı müzik tarzının yeterince anlaşılmamasından yakınıyor. Kör Talih ve Endişe gibi rock ilahi söyleyen gruplar ise İslami duruşlarını ön plana çıkarıyor. Grup üyeleri, rock müziğin sadece belirli bir kesimin tekelindeymiş gibi gösterilmesinden rahatsız. Onlara göre 'içki içmeyen, namaz kılan ve ilahi söyleyen' rock grupları da olabilir. Son olarak rock, blues ve jazz tarzında okuduğu ilahileri bir albümde toplayan Hicret'in farklı bir hayat hikâyesi var. Yıllarca barlarda şarkı söylemiş. Yeni Melek Gösteri Merkezi'nin müzik direktörlüğünü yapmış. Daha sonra İslam'ı yaşamaya karar vermiş. Geçtiğimiz günlerde 'Yunus Gibi' isimli bir albüm çıkaran Hicret, uzun süredir tartışılan bir konuyu tekrar alevlendirdi: "Rock, rap, jazz ya da blues tarzı ilahi olur mu?"

***

Barları bıraktım, ilahi albümü yaptım

Hicret: Gençler bu müzik tarzını severek dinliyor. Benim amacım yaptığım müzik tarzıyla insanlara doğruyu ve güzeli anlatabilmek. Müslümanlığı sonradan tanıdım. Daha önce barlarda şarkı söylüyordum. Müzik aletlerini sadece bir müzik tarzına hapsetmek çok yanlış. İlahi söylediğini iddia eden bazı gruplar ya da kişiler yaptıkları müzik tarzıyla dinî değerlere zarar veriyor. Mesela bazı ilahileri dinliyorsunuz ama arabesk parçalardan hiçbir farkı olmadığını görüyorsunuz. İçerisinde sadece 'Allah' ismi geçiyor ama estetikten çok uzak. Son yıllarda ilahi söylemek çok popüler oldu. Müzik dünyası ilahilerle çıkış arıyor. Yapımcılar, sırf para kazanmak için ilahi kasetleri piyasaya sürüyor.

***

Mevlevîhanede piyano bile vardı

Ahmet Özhan: Amerika'da jazz ve blues tarzı bir müzik dinleyen biri Müslüman olsa hangi tarzda ilahi dinlemek ister? Ona, ney dinleyeceksin diyebilir misiniz? Kesinlikle diyemezsiniz. Müzik evrenseldir. Önemli olan buradaki etik anlayışıdır. Benim gönlüm ilahilerin tamburla ve neyle söylenmesinden yana ama isteyen blues tarzı rock tarzı hatta rap tarzında da söyleyebilir. Bu sosyal bir mesele aslında. Varoş kendi tasavvuf müziğini icra ediyor, Nişantaşı kendi tasavvuf anlayışını dillendiriyor. Benim müzik anlayışıma göre ilahinin enstrümanı olmaz. Galata Mevlevihanesi'nde piyanonun olması bunun en güzel örneğidir.

***

İlahileri 'tebliğ' için okumuyorum

Umut Zen: İlahi söyleyenin ameli ve niyeti çok önemli. Albümümde 'Allahu Allah' isimli bir ilahi okudum ve çok popüler oldu. İlahilerin bir rant kapısı haline getirildiğini düşünüyorum. Benim ilahi söylememin bir amacı da bu aslında. İnsanlara kaliteli işlerin de yapılabildiğini göstermek. İlahi söylerken insanlara tebliğ etmek gibi bir kaygım yok. Ben sadece ilahiyi okuyorum. Yol göstermek gibi bir kaygım yok. Albümümün kaç sattığıyla bile ilgilenmedim. Sadece bu albümle anlaşılamadığımı düşünüyorum. Ne zaman bizim okuduğumuz ilahiler üniversitelerin bahar şenliklerinde söylenir işte o zaman gençlere ulaşabilmiş oluruz. Zaten amaç da bu. Yani gençlerin ilahi dinlemesi. Ama Türkiye'de bunu becebilmek gerçekten çok zor.

***

Ortalıkta seviyesiz çalışmalar dolaşıyor

Erkan Mutlu: Tasavvuf musikisi kendi ritüelleri olan bir inancın musikisidir. Değişen şartlarla birlikte bu musikiyi insanımıza sevdirme ve dinleyicilere estetik bir şekilde sunmak çok önemli. Benim bu noktada tereddütlerim var. Dünyadaki hâkim müzik tarzlarını referans alarak çok basit bir üslupla ilahi söylenmesine şiddetle karşıyım. Rock, blues, rap ya da hangi tarz olursa olsun gerekli estetik kaygı güdüldükten sonra ortaya güzel bir eser çıkabilir. Yeter ki doğru eserleri, doğru tarzda, doğru kişiler okusun. Ortalıkta çok seviyesiz çalışmalar dolaşıyor. İlahi okumaya herkes cüret etmemeli.

***

Rock ilahiler sevildi dördüncü albüm yolda

Grup Dem: İlk albümümüzü rock tarzında yaptık. İslami açıdan baktığınızda ney iyidir, gitar kötüdür diyemezsiniz. Bu evrensel müzik anlayışına aykırıdır. Biz buradan yola çıktık. Bütün enstrümanların kullanılabileceğine inandık. Bu süreç içerisinde çok büyük sıkıntılar çektik, tepkiler aldık. İlahilerin özüne karşı hareket etmekle eleştirildik. Bizden sonra 10'dan fazla grup rock tarzında ilahi albüm yaptı. Gençler rock tarzı ilahileri çok sevdi. Gençlerin ilgisini albüm satışlarından da anlıyoruz. Bizi 30 yaşın altı insanlar dinliyor. Şimdi dördüncü albümümüzü yapmak için kolları sıvadık. Yeni albümde ilahilerle ezgileri birlikte okuyacağız. Albümü hazırlarken parça sözlerinin içerisinde kadere ve imana aykırı sözlerin olmamasına dikkat ediyoruz.